Internet otworzył przed seniorami nowe możliwości – kontakt z rodziną, dostęp do informacji, zakupy bez wychodzenia z domu, a nawet rozrywka w postaci filmów, muzyki czy kursów online. Jednak w tym cyfrowym świecie nie brakuje też pułapek. Z myślą o bezpieczeństwie osób starszych przygotowaliśmy poradnik, który pomoże czuć się pewnie i bezpiecznie w sieci.

Dlaczego seniorzy są narażeni na oszustwa w internecie?

Oszuści często kierują swoje działania do seniorów, ponieważ:

• Mogą być mniej zaznajomieni z nowymi technologiami.
• Mają ograniczoną wiedzę o zagrożeniach online.
• Wykazują większe zaufanie wobec ludzi i informacji.
• Rzadziej korzystają z programów zabezpieczających i aktualizacji.

Ale to nie oznacza, że seniorzy muszą rezygnować z internetu – wystarczy przestrzegać kilku prostych zasad, aby korzystać z niego bezpiecznie.

1. Silne i bezpieczne hasła – pierwszy krok do ochrony

Twoje hasło to klucz do danych – nie podawaj go nikomu i twórz je według zasady:

• Minimum 8 znaków, najlepiej 12 i więcej.
• Zestawienie małych i wielkich liter, cyfr oraz znaków specjalnych (np. @, #, !).
• Przykład bezpiecznego hasła: MojeKoty@2025!
• Unikaj: imion, dat urodzenia, prostych haseł jak „123456” czy „hasło”.

Wskazówka: Zapisz hasła w notesie, który przechowujesz w bezpiecznym miejscu, lub skorzystaj z „menedżera haseł” – specjalnej aplikacji, która je zapamięta za Ciebie.

2. Otwieraj tylko znane i zaufane linki

W internecie pojawiają się wiadomości z linkami do fałszywych stron, które wyglądają jak prawdziwe – mogą to być podróbki banków, sklepów czy portali społecznościowych. Zasada jest prosta:

• Nie klikaj w linki z nieznanych e-maili, SMS-ów i wiadomości na Facebooku.
• Jeśli masz wątpliwości, skontaktuj się telefonicznie z daną instytucją lub rodziną.
• Sprawdź, czy adres strony zaczyna się od „https://” – to oznaka bezpieczeństwa.

Przykład oszustwa: Wiadomość e-mail z informacją, że „Twoje konto bankowe zostanie zablokowane” i prośba o natychmiastowe zalogowanie się – to próba wyłudzenia danych!

3. Zakupy online – jak nie dać się oszukać?

Zakupy w internecie są wygodne, ale wymagają ostrożności. Korzystaj tylko z zaufanych sklepów internetowych, sprawdzaj dane kontaktowe sklepu – adres, telefon, NIP. Sprawdź, czy adres strony zaczyna się od “https://”, co świadczy o bezpiecznym połączeniu. Unikaj podawania zbyt wielu danych osobowych i zawsze czytaj opinie innych klientów przed dokonaniem zakupu.

Uwaga: Nigdy nie udostępniaj kodów BLIK innym osobom, nawet jeśli podają się za rodzinę. Złodzieje mogą włamać się na czyjeś konto i podszywać się pod znajomego.

4. Regularne aktualizacje i antywirus

Twój telefon, komputer czy tablet wymagają aktualizacji, aby działać sprawnie i bezpiecznie. Aktualizacje usuwają błędy, które mogliby wykorzystać cyberprzestępcy.

• Ustaw automatyczne aktualizacje systemu.
• Zainstaluj program antywirusowy – wiele z nich ma specjalne wersje dla seniorów.
• Skanuj urządzenie przynajmniej raz w miesiącu.

Dobre antywirusy: Avast, AVG, Bitdefender, Norton – są proste w obsłudze i mają darmowe wersje.

5. Media społecznościowe – bądź widoczny dla bliskich, ale nie dla oszustów

Facebook, Messenger, WhatsApp to świetne narzędzia, ale używaj ich z głową:

• Nie podawaj adresu, numeru PESEL, hasła ani danych konta.
• Zmieniaj ustawienia prywatności – Twoje zdjęcia i posty nie muszą być publiczne.
• Nie przyjmuj zaproszeń od nieznajomych – mogą to być fałszywe konta.
• Blokuj i zgłaszaj podejrzane osoby.

Wskazówka: Pamiętaj, że nie wszystko, co widzisz w internecie, jest prawdą – uważaj na fałszywe informacje, tzw. fake newsy.

6. Rozpoznaj oszustwa – typowe metody

Oto kilka najczęstszych prób oszustw online:

• Na wnuczka – fałszywy „wnuk” prosi o pieniądze przez internet.
• Na policjanta – oszust podaje się za funkcjonariusza i żąda dostępu do konta.
• Fałszywe inwestycje – obietnice szybkiego zysku w kryptowalutach, na giełdzie itp.
• Fałszywe konkursy – rzekoma wygrana, ale trzeba „opłacić wysyłkę”.

7. Pomoc i edukacja – nie bój się pytać

Nie musisz wszystkiego wiedzieć od razu. Regularnie poszerzaj swoją wiedzę na temat bezpieczeństwa w sieci. Uczestnicz w szkoleniach, czytaj poradniki i rozmawiaj z bliskimi o nowych zagrożeniach. Świadomość i ostrożność to najlepsze narzędzia w ochronie przed cyberprzestępcami.

Warto wiedzieć: Jeśli coś wzbudza Twoje podejrzenia – skonsultuj to z kimś z rodziny lub zaufanym znajomym. Lepiej zapytać dwa razy niż żałować.

Podsumowanie – Złota zasada seniora w sieci

Zasada ograniczonego zaufania – w internecie lepiej być ostrożnym niż zbyt ufającym. Pamiętaj, że większość zagrożeń da się uniknąć, stosując kilka prostych kroków:

• Dbaj o swoje hasła.
• Nie ufaj nieznanym osobom online.
• Używaj oprogramowania zabezpieczającego.
• Pytaj, ucz się i korzystaj z sieci z radością, ale ostrożnie.

Pamiętaj, że internet to potężne narzędzie, które przy odpowiednim i świadomym użytkowaniu może przynieść wiele korzyści. Dbając o swoje bezpieczeństwo, możesz czerpać z niego pełnymi garściami, minimalizując ryzyko związane z zagrożeniami online.