Oszustwa wymierzone w osoby starsze stają się niestety coraz bardziej powszechne. Seniorzy są często postrzegani przez przestępców jako łatwy cel – złodzieje wykorzystują ich życzliwość, empatię i zaufanie do ludzi. Najbardziej znane oszustwo „na wnuczka” to tylko jeden ze sposobów działania przestępców. Jak skutecznie się przed tym bronić i co zrobić, by czuć się bezpieczniej?

Najczęstsze metody oszustów

W oszustwie „na wnuczka” dzwoniąca osoba podaje się za członka rodziny – najczęściej wnuka lub siostrzeńca – i prosi o pilną pożyczkę „na leczenie po wypadku”, „na spłatę długu” lub „na pomoc w trudnej sytuacji”. Oszuści grają na emocjach, naciskają na szybkie podjęcie decyzji i proszą o przekazanie gotówki nieznajomej osobie, rzekomo znajomej lub „zaufanemu pośrednikowi”.

Coraz częściej pojawiają się także oszustwa „na policjanta” lub „na urzędnika bankowego”. Przestępcy dzwonią, udając funkcjonariuszy, którzy rzekomo rozpracowują szajkę złodziei i proszą seniora o „pomoc w akcji” lub „przekazanie pieniędzy dla bezpieczeństwa”.

Nie brakuje także wizyt osobistych, podczas których nieuczciwe osoby udają monterów, listonoszy, pracowników administracji czy gazowni – ich celem jest wejście do mieszkania i kradzież gotówki lub wartościowych przedmiotów.

Jak skutecznie chronić się przed oszustami?

Przede wszystkim nie działaj pod wpływem presji czasu – oszuści często chcą, byś podjął decyzję natychmiast. Pamiętaj: policja, banki i urzędy NIGDY nie proszą o przekazywanie gotówki ani nie wysyłają nieznajomych po pieniądze.

Jeśli ktoś dzwoni i prosi o pieniądze, rozłącz się i skontaktuj bezpośrednio z rodziną, by zweryfikować sytuację. Nie podawaj przez telefon danych osobowych, numerów kont, PIN-ów ani haseł – te informacje mogą posłużyć do kradzieży pieniędzy z konta.

Jeżeli do Twojego mieszkania przychodzą osoby podające się za pracowników instytucji, poproś o okazanie legitymacji i sprawdź ich tożsamość. W razie wątpliwości nie wpuszczaj ich do środka i skonsultuj się z rodziną lub sąsiadem.

Zagrożenia w sieci

Coraz więcej seniorów korzysta z internetu i telefonu komórkowego. Uważaj na SMS-y i e-maile z podejrzanymi linkami – nie klikaj w nie i nie podawaj danych logowania do banku. Oszuści mogą wysyłać fałszywe wiadomości o „zablokowanym koncie”, „dopłacie do przesyłki” lub „niedopłacie za rachunek”.

Pamiętaj o wsparciu bliskich

Warto omówić te zagrożenia z rodziną i sąsiadami. Dobrze mieć zaufaną osobę, z którą w razie wątpliwości można się szybko skonsultować. Możesz również ustalić z bliskimi „hasło bezpieczeństwa”, które pomoże rozpoznać, czy rozmówca naprawdę jest członkiem rodziny.

Gdzie szukać pomocy?

Jeśli podejrzewasz próbę oszustwa:

• natychmiast zakończ rozmowę telefoniczną,
• zadzwoń pod numer 112 lub skontaktuj się ze swoim dzielnicowym,
• nie przekazuj pieniędzy ani dokumentów nieznajomym,
• zgłoś sytuację także bliskim i sąsiadom – oszuści mogą działać w okolicy.

Policja i lokalne organizacje często prowadzą spotkania edukacyjne dla seniorów – warto brać w nich udział i dowiadywać się o nowych metodach działania przestępców.

Proste zasady, które warto zapamiętać:

• Zawsze zweryfikuj rozmówcę – nigdy nie ufaj komuś „na słowo”.
• Nie udostępniaj nikomu przez telefon informacji o swoich oszczędnościach.
• Nie podpisuj żadnych umów bez spokojnego przeanalizowania ich z bliskimi.
• Nie otwieraj drzwi nieznajomym bez upewnienia się, kim są.

Podsumowanie

Seniorzy są grupą szczególnie narażoną na próby oszustw. Jednak dzięki ostrożności i wiedzy możesz skutecznie chronić siebie i swoich bliskich. Pamiętaj – masz prawo sprawdzać, pytać i odmawiać, jeśli coś wzbudza Twoje wątpliwości.